جراحی لاپاراسکوپی

هر آنچه که باید درباره جراحی لاپاراسکوپی بدانید

جراحی لاپاراسکوپی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و کم‌تهاجمی‌ترین روش‌های جراحی در دهه‌های اخیر، تحولی بزرگ در عرصه پزشکی ایجاد کرده است. این تکنیک که با استفاده از ابزارهای دقیق و فناوری‌های تصویربرداری مدرن انجام می‌شود، امکان انجام جراحی‌های پیچیده را با حداقل برش‌ و کمترین آسیب به بافت‌های اطراف فراهم می‌آورد. 
در این مقاله، به‌بررسی کامل این روش جراحی، مزایای آن، کاربردهای مختلف و علائمی که ممکن است نیاز به این جراحی را نشان دهد، خواهیم پرداخت. آشنایی با این موضوع می‌تواند به بیماران کمک کند تا با اطلاعات کامل‌تری درباره این گزینه درمانی تصمیم‌گیری کنند.

مطلب پیشنهادی:جراح عمومی

جراحی لاپاراسکوپی چیست؟ 

جراحی لاپاراسکوپی یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که در آن از یک دوربین کوچک به نام لاپاراسکوپ و ابزارهای جراحی مخصوص استفاده می‌شود. این ابزارها از طریق برش‌های کوچک وارد بدن می‌شوند تا جراح بتواند عمل را با حداقل آسیب به بافت‌ها و اندام‌ها انجام دهد. این نوع جراحی به دلیل برش‌های کوچک‌تر، دوره بهبودی کوتاه‌تر و درد کمتر نسبت به جراحی‌های باز سنتی، معروف است.

از لاپاراسکوپی برای چه کاری استفاده می‌شود؟

قبل از پاسخ‌دادن به این سوال، لازم است به این نکته توجه کنید که معمولا اصطلاح «لاپاراسکوپی» و «جراحی لاپاراسکوپی» به‌جای هم به‌کار می‌روند. با این حال اگر بخواهیم واژگان را به‌شکل دقیق‌تری به‌کار بریم، باید بگوییم که در لاپاراسکوپی تنها اندام‌های داخلی مشاهده می‌شوند و عملی روی آن‌ها انجام نمی‌شود، اما در جراحی لاپاراسکوپی، در حین مشاهده اندام‌ها، جراحی هم انجام می‌شود. 

پس به‌طور کلی از لاپاراسکوپی برای سه کار استفاده می‌شود: 

• مشاهده اندام‌های داخلی برای تشخیص (لاپاراسکوپی تشخیصی)
• جراحی اندام‌های داخلی 
• توراکوسکوپی نیز همان اقدامات انجام شده در لاپاراسکوپی می باشد که در ناحیه قفسه سینه برای اعمال داخل قفسه سینه انجام می شود.

آنچه ما در این مقاله روی آن تمرکز داریم، جراحی لاپاراسکوپی است.

هر آنچه که باید درباره لاپاراسکوپی بدانید:

 
لاپاراسکوپی معمولا 30 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد و در مراحل زیر انجام می‌شود:
بیهوشی: بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا در طول جراحی، دردی احساس نکند. تختی که بیمار روی آن دراز می‌کشد، قابلیت جابجایی جهت دسترسی مناسب به ارگانهای داخل شکم را فراهم می کند.
ایجاد برش‌های کوچک: جراح چند برش کوچک (معمولاً بین 0.5 تا 1.5 سانتی‌متر) در ناحیه مورد نظر ایجاد می‌کند (در نزدیکی ناف یا زیر قفسه سینه)
تزریق گاز: گاز دی‌اکسید کربن به داخل حفره شکمی تزریق می‌شود تا فضای کاری کافی برای جراح فراهم شود. این گاز باعث می‌شود که دیواره‌های شکم از اندام‌های داخلی فاصله بگیرند.
واردکردن لاپاراسکوپ: لاپاراسکوپ، که شامل یک دوربین کوچک و یک منبع نور است، از طریق یکی از برش‌ها، وارد بدن می‌شود. دوربین تصاویر زنده از داخل بدن را به مانیتور انتقال می‌دهد.
واردکردن ابزارهای جراحی: ابزارهای جراحی مخصوص از طریق سایر برش‌ها وارد بدن می‌شوند. جراح با استفاده از این ابزارها و با مشاهده بافت‌ها توسط دوربین، جراحی را انجام می‌دهد.
خارج‌کردن ابزارها و بستن برش‌ها: پس از اتمام جراحی، ابزارها و لاپاراسکوپ از بدن خارج می‌شوند. گاز از بدن تخلیه شده و برش‌ها با بخیه یا چسب جراحی بسته می‌شوند.
بهبودی و نظارت پس از عمل: بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا پس از به هوش آمدن، علائم حیاتی او تحت نظر گرفته شود. دوره بهبودی معمولاً کوتاه‌تر از جراحی باز است و بیمار ممکن است همان روز یا یک روز بعد از جراحی ترخیص شود.

تفاوت لاپاراسکوپی با جراحی باز چیست؟

مهم‌ترین تفاوت بین لاپاراسکوپی و جراحی باز این است که جراحی باز، برش‌های بزرگ‌تری روی بدن ایجاد می‌شود و همان‌طور که از نام آن مشخص است، جراحی، «باز» است و داخل شکم و اندام‌ها از بیرون قابل مشاهده هستند. 
در ادامه تفاوت‌های اصلی بین جراحی لاپاراسکوپی و جراحی باز را بررسی می‌کنیم.

تفاوت اول: اندازه برش

لاپاراسکوپی: از برش‌های کوچک (معمولاً 0.5 تا 1.5 سانتی‌متر) استفاده می‌شود. این برش‌ها برای واردکردن لاپاراسکوپ و ابزارهای جراحی کافی هستند.
جراحی باز: نیاز به یک برش بزرگ‌تر (گاهی چندین سانتی‌متر) در ناحیه مورد نظر است تا جراح بتواند به‌طور مستقیم به اندام‌ها و بافت‌ها دسترسی پیدا کند.

تفاوت دوم: مدت زمان بهبودی

لاپاراسکوپی: به دلیل برش‌های کوچک‌تر، دوره بهبودی کوتاه‌تر است و بیماران اغلب می‌توانند سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
جراحی باز: به دلیل آسیب بیشتر به بافت‌های بدن و برش بزرگ‌تر، مدت زمان بهبودی طولانی‌تر است.

تفاوت سوم: درد پس از جراحی

لاپاراسکوپی: به دلیل برش‌های کوچک‌تر، درد کمتری پس از جراحی وجود دارد و نیاز به مسکن‌ها، معمولاً کمتر است.
جراحی باز: درد پس از جراحی معمولاً بیشتر است و بیمار به مسکن‌های قوی‌تری نیاز دارد.

تفاوت چهارم: خطر عفونت و عوارض

لاپاراسکوپی: به دلیل برش‌های کوچک‌تر و کاهش تماس بافت‌ها با محیط خارجی، خطر عفونت و عوارض کمتر است.
جراحی باز: با برش‌های بزرگ‌تر و طولانی‌تربودن زمان جراحی، خطر عفونت و عوارض بالاتر است.

تفاوت پنجم: دقت و دید جراح و دسترسی بهتر به ارگانهای داخل شکم

لاپاراسکوپی: با استفاده از دوربین و تصاویر بزرگ‌نمایی‌شده، جراح می‌تواند جزئیات بیشتری از ناحیه جراحی را ببیند، که به‌دقت بیشتر در عمل منجر می‌شود.
جراحی باز: جراح مستقیماً با اندام‌ها کار می‌کند و دید مستقیم دارد، اما ممکن است در برخی موارد دسترسی به برخی نواحی دشوارتر باشد.

تفاوت ششم: زمان بستری در بیمارستان

لاپاراسکوپی: معمولاً بیمار پس از جراحی نیاز به‌مدت زمان کوتاه‌تری برای بستری دارد و در برخی موارد می‌تواند همان روز مرخص شود.
جراحی باز: مدت زمان بستری بیشتر است و بیمار ممکن است چند روز در بیمارستان بماند.

علل معمول انجام جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

لاپاراسکوپی به‌عنوان یک روش کم‌تهاجمی، معمولا برای جراحی‌های شکمی مانند برداشتن کیسه صفرا، آپاندیس، و درمان فتق‌های شکمی استفاده می‌شود. همچنین، در درمان بیماری‌های زنان مانند اندومتریوز، کیست‌های تخمدان، و جراحی‌های لوله‌های رحمی نیز کاربرد دارد. علاوه‌بر این، در برخی از جراحی‌های اورولوژیک مانند برداشتن کلیه یا ترمیم آسیب‌های مجاری ادراری و در جراحی های معده مانند آشالازی مری، فتق های دیافراگم، ریفلاکس معده، بیماری های کولون و رکتوم، بیماری های روده باریک و جراحی های چاقی نظیر اسلیو و بای پس معده نیز این روش به کار می‌رود.
لاپاراسکوپی به دلیل دقت بالا، درد کم پس از عمل و دوره بهبودی کوتاه‌تر، به یک انتخاب محبوب برای بسیاری از جراحی‌ها تبدیل شده است.
 

چرا به لاپاراسکوپی نیاز دارم؟

به‌طور معمول افرادی که دارای یکی از مشکلات زیر هستند به جراحی لاپاراسکوپی نیاز دارند.
(آندومتروز Endometriosis): در این حالت، بافتی مشابه با لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند. لاپاراسکوپی به جراح امکان می‌دهد این بافت‌ها را مشاهده کرده و در صورت نیاز آن‌ها را بردارد.
(فیبروئید Fibroids): فیبروئیدها، تومورهای غیرسرطانی در دیواره رحم هستند. لاپاراسکوپی می‌تواند برای برداشتن فیبروئیدها و کاهش علائم مرتبط با آن‌ها استفاده شود.
کیست تخمدان :(Ovarian Cysts) کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایع هستند که بر روی تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند. لاپاراسکوپی برای برداشتن این کیست‌ها بدون نیاز به جراحی باز به کار می‌رود.
بارداری خارج از رحم (Ectopic Pregnancy )بارداری خارج رحمی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده در خارج از رحم (معمولاً در لوله فالوپ) رشد کند. لاپاراسکوپی برای برداشتن جنین و حفظ سلامت بیمار استفاده می‌شود.
آپاندیسیت (Appendicitis): التهاب آپاندیس که ممکن است به پاره‌شدن آن منجر شود. لاپاراسکوپی برای برداشتن آپاندیس ملتهب و جلوگیری از عوارض بیشتر به کار می‌رود.
خون‌ریزی (Bleeding): در موارد خون‌ریزی داخلی، لاپاراسکوپی می‌تواند منبع خون‌ریزی را شناسایی و آن را متوقف کند.
Pelvic Inflammatory Disease (PID) : یک عفونت در اندام‌های تناسلی زنانه است که لاپاراسکوپی می‌تواند برای تشخیص و درمان آسیب‌های ناشی از این عفونت، مورد استفاده قرار گیرد.
درمان کیسه صفرا: لاپاراسکوپی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله‌سیستکتومی) در مواردی مانند سنگ‌های صفراوی یا التهاب کیسه صفرا به کار می‌رود.
فتق (Hernia): در جراحی‌های فتق، لاپاراسکوپی برای ترمیم فتق‌های شکمی یا کشاله ران بدون نیاز به برش‌های بزرگ استفاده می‌شود.
ناباروی زنان (Female Infertility) برای ارزیابی مشکلات باروری در زنان، لاپاراسکوپی می‌تواند انسداد لوله‌های رحمی، آندومتریوز یا سایر مشکلات را تشخیص داده و در برخی موارد درمان کند.
سرطان (Cancer): در برخی از سرطان‌ها مانند سرطان تخمدان یا کولون، لاپاراسکوپی به جراح اجازه می‌دهد تومورهای کوچک را برداشته و یا از اندام‌های داخلی نمونه‌برداری کند.
جراحی کاهش وزن(چاقی) ((Bariatric Surgery: در جراحی‌های کاهش وزن مانند بای‌پس معده، لاپاراسکوپی برای انجام این جراحی‌ها با کم‌ترین تهاجم استفاده می‌شود.
برداشتن رحم (Hysterectomy) برداشتن رحم از طریق لاپاراسکوپی به‌عنوان یک روش کم‌تهاجمی با برش‌های کوچک‌تر انجام می‌شود.

برای کسب اطلاعات در مورد جراحی عمومی به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

انواع راه‎های درمان که با جراحی لاپاراسکوپی ممکن می‌‎شوند؟

درمان‌هایی که همه با بخشی از آن‌ها مستلزم جراحی هستند، معمولا با جراحی لاپاراسکوپی ممکن می‌شود. همچنین لازم است این درمان‌ها در محدوده حفره شکم باشند. برای مثال، درمان‌هایی که نیاز به جراحی در قفسه سینه دارند از طریق توراکوسکوپی که مشابه عمل لاپاراسکوپی است انجام می شود. 
علاوه‌بر موارد ذکرشده، اگر درمان در ناحیه شکم بوده و مستلزم جراحی باشد، اما نیاز به جراحی باز داشته باشد، باز هم به وسیله لاپاراسکوپی ممکن نخواهد شد.

علائمی که نشان می‎دهند شما به یک جراحی لاپاراسکوپی نیاز دارید:

علائم زیر ممکن است نشان دهد که به یک جراحی لاپاراسکوپی نیاز دارید. با این حال پزشک متخصص می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا این حراجی لازم است یا نه

درد مزمن یا شدید در ناحیه شکم یا لگن: دردهای مداوم یا حاد که منشأ مشخصی ندارند یا با درمان‌های غیرجراحی بهبود نیافته‌اند، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر و جراحی لاپاراسکوپی داشته باشند.
درد شدید در سمت راست پایین شکم: این درد ممکن است نشانه آپاندیسیت باشد که اغلب نیاز به جراحی فوری دارد.
خون‌ریزی غیرطبیعی: خون‌ریزی شدید یا نامنظم، به‌ویژه در دوره‌های قاعدگی، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات رحمی مانند فیبروئیدها یا اندومتریوز باشد که نیاز به‌بررسی و درمان جراحی دارند.
علائم بارداری خارج رحمی: درد شدید در ناحیه شکم یا لگن، خون‌ریزی واژینال غیرطبیعی و سرگیجه، ممکن است نشان‌دهنده بارداری خارج رحمی باشد که نیاز به مداخله جراحی فوری دارد.
مشکلات گوارشی: علائمی مانند درد شدید پس از خوردن غذا، تهوع، استفراغ یا زردی ممکن است به مشکلات کیسه صفرا اشاره داشته باشند که نیاز به جراحی لاپاراسکوپی دارد.
علائم انسداد روده: درد شکمی شدید، تهوع، استفراغ و عدم توانایی در دفع مدفوع یا گاز ممکن است نشان‌دهنده انسداد روده باشد که می‌تواند نیاز به جراحی لاپاراسکوپی داشته باشد.
درد یا برآمدگی در ناحیه کشاله ران یا شکم: این علائم ممکن است به فتق اشاره داشته باشند که نیاز به جراحی لاپاراسکوپی برای ترمیم دارد.
علائم بیماری‌های زنان: مشکلاتی مانند ناباروری، قاعدگی‌های دردناک یا علائم ناشی از کیست‌های تخمدان ممکن است نیاز به لاپاراسکوپی برای تشخیص و درمان داشته باشند.
درد ناگهانی یا تورم بعد از آسیب‌دیدگی: در صورت تجربه درد یا تورم غیرطبیعی پس از آسیب، لاپاراسکوپی ممکن است برای بررسی آسیب‌های داخلی و ترمیم آن‌ها ضروری باشد.

با عوارض لاپاراسکوپی آشنا شوید

جراحی لاپاراسکوپی به دلیل کم‌تهاجمی‌بودن، نسبت به جراحی‌های باز عوارض کمتری دارد؛ اما مانند هر جراحی دیگری، این روش نیز می‌تواند عوارضی داشته باشد که میزان این عوارض با مهارت و تجربه جراح لاپاراسکوپی ارتباط معکوس دارد. برخی از عوارض لاپاراسکوپی عبارتند از:

عفونت: عفونت ممکن است در محل برش‌ها یا درون شکم رخ دهد. علائم عفونت شامل قرمزی، تورم، درد، و تب است. 
خون‌ریزی: خون‌ریزی در حین یا پس از جراحی ممکن است رخ دهد. 
آسیب به اندام‌های داخلی: در برخی موارد، ابزارهای جراحی ممکن است به اندام‌های داخلی مانند روده‌ها، مثانه، یا رگ‌های خونی آسیب برسانند. 
تشکیل لخته‌های خونی (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) پس از جراحی، خطر تشکیل لخته‌های خونی در وریدهای عمقی پاها وجود دارد. این لخته‌ها می‌توانند به ریه‌ها منتقل شده و باعث آمبولی ریوی شوند، که یک عارضه جدی و حتی مرگبار است.
مشکلات تنفسی: به دلیل استفاده از گاز دی‌اکسیدکربن برای بادکردن شکم (پرتونئوم)، ممکن است پس از جراحی، مشکلات تنفسی یا احساس تنگی نفس ایجاد شود. 
نفخ و احساس ناراحتی در شانه‌ها: گاز دی‌اکسیدکربن مورد استفاده در لاپاراسکوپی ممکن است باعث نفخ و درد شانه‌ها (به دلیل تحریک دیافراگم) شود. 
فتق در محل برش: در موارد نادر، محل برش‌های لاپاراسکوپی ممکن است دچار فتق شوند، که نیاز به جراحی مجدد دارند.

هزینه جراحی لاپاراسکوپی

هزینه جراحی لاپاراسکوپی به عوامل زیر وابسته است.
نوع جراحی: هزینه جراحی لاپاراسکوپی بسته به‌نوع و پیچیدگی جراحی، متفاوت است. جراحی‌های ساده‌تر مانند برداشتن آپاندیس یا کیسه صفرا، هزینه کمتری نسبت به جراحی‌های پیچیده‌تر مانند هیسترکتومی یا جراحی کاهش وزن دارند.
مکان جراحی: مراکز درمانی خصوصی هزینه‌های بیشتری نسبت به مراکز دولتی دارند.
تجهیزات و فناوری: استفاده از تجهیزات پیشرفته‌تر و فناوری‌های جدیدتر مانند لاپاراسکوپ‌های دیجیتال یا سیستم‌های رباتیک می‌تواند هزینه جراحی را افزایش دهد.
تجربه و تخصص جراح: جراحان باتجربه و متخصص معمولاً هزینه‌های بیشتری دریافت می‌کنند.
هزینه‌های بیمارستان: این هزینه‌ها شامل اتاق عمل، تجهیزات پزشکی، بیهوشی، بستری‌شدن (در صورت نیاز)، و مراقبت‌های پس از عمل می‌شود.
بیمه درمانی: پوشش بیمه می‌تواند تأثیر زیادی بر هزینه نهایی داشته باشد. 

آیا امکان پیشگیری از جراحی لاپاراسکوپی وجود دارد؟

پیشگیری از جراحی لاپاراسکوپی همیشه ممکن نیست؛ زیرا اغلب علل این جراحی (مانند آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا و...) قابل پیشگیری نیستند. با این حال، در برخی موارد، می‌توان با اقدامات پیشگیرانه و مراقبت‌های مناسب، خطر بروز مشکلاتی که ممکن است به جراحی لاپاراسکوپی نیاز داشته باشند را کاهش داد. 
چند راهکار که می‌تواند به پیشگیری کمک کند عبارتند از:

• حفظ سبک زندگی سالم
• معاینات منظم و مراقبت‌های پیشگیرانه
• مدیریت استرس
• جلوگیری از عفونت‌ها
• پرهیز از مصرف دخانیات و الکل

به‌طور کلی جراحی لاپاراسکوپی یک روش کم‌تهاجمی است که با استفاده از ابزارهای خاص و برش‌های کوچک انجام می‌شود. این روش به دلیل آسیب کمتر به بافت‌ها، دوره بهبودی کوتاه‌تر و درد کمتر نسبت به جراحی‌های باز ترجیح داده می‌شود. لاپاراسکوپی برای تشخیص و جراحی اندام‌های داخلی مانند برداشتن کیسه صفرا، آپاندیس، درمان فیبروئیدها، کیست‌های تخمدان و بارداری خارج رحمی کاربرد دارد. عوارض احتمالی شامل عفونت، خون‌ریزی، و آسیب به اندام‌های داخلی است. هزینه و پیشگیری از جراحی لاپاراسکوپی به نوع جراحی و شرایط بیمار بستگی دارد.

منابع:

https://my.clevelandclinic.org/health/procedures/4819-laparoscopy

https://medlineplus.gov/lab-tests/laparoscopy

https://www.cancer.org/cancer/diagnosis-staging/tests/endoscopy/laparoscopy.html

https://dremami.org/laparoscopy-costs

https://www.webmd.com/digestive-disorders/laparoscopic-surgery