X

بهترین بیمارستان خصوصی رادیو تراپی

امکانات درمانی / گروه‌های تخصصی / ادامه گروه‌های تخصصی / رادیوتراپی

مرکز رادیوتراپی بیمارستان عرفان نیایش

مدیر گروه، رئیس بخش و مسئول فنی: جناب آقای دکتر میراحمد موسوی زاده

مدیر بخش: آقای مهدی جعفرزاده

www.radiotherapy-erfan.ir

شماره تماس: 49796427


مرکز رادیوتراپی بیمارستان عرفان نیایش اولین مرکز مجهز به سیستم تصویربرداری حین درمان CBCT است که بکارگیری این سیستم نوین و پیشرفته، امکان کنترل آنلاین نواحی تومورال و بافت های سالم حیاتی در هر لحظه از درمان را به وجود آورده و باعث افزایش چشمگیر دقت درمان بیماران می شود. در این مرکز با استفاده از پیشرفته ترین دستگاه های رادیوتراپی روز دنیا، علاوه بر تکنیک های پیشرفته 3DCRT، IMRT و IGRT، از VMAT به عنوان جدیدترین روش درمان سرطان ارگان های مختلف بدن نظیر پروستات، سر و گردن، پستان، دستگاه گوارش و … استفاده می شود. نه تنها تجهیزات، بلکه نیروی انسانی مجرب و کارآزموده از اصول اساسی در جهت اثر بخشی هر چه بیشتر روش های درمانی در مرکز رادیوتراپی عرفان نیایش می باشد. این مرکز در محیطی آرام و دلنشین در طبقه منفی چهار (B4) بیمارستان عرفان نیایش واقع شده است.

رادیوتراپی

رادیوتراپی یا پرتودرمانی شاخه‌ای از پزشکی است که از پرتو‌های یونیزان برای درمان سرطان استفاده می‌کند. رادیوتراپی نقش مهم و غیر جانبی در درمان بیماری‌های نئوپلاستیک هم از نظر کنترل بیماری برای حصول بهبودی کامل و هم از نظر کنترل علائم با هدف کنترل و کاهش علائم مرتبط با بیماری دارد. رادیوتراپی را می‌توان به‌تنهایی به‌عنوان یک درمان انحصاری یا در ترکیب با جراحی، شیمی درمانی، هورمون‌درمانی استفاده کرد. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید برای رادیوتراپی در نظر بگیرید این است که تحت‌نظر چه پزشکی و در کجا صورت می‌گیرد. در این راهنما انواع پرتودرمانی، نحوه انجام آن، عوارض جانبی و تمام نکاتی که لازم است بدانید قرار داده شده ‌است. 

رادیوتراپی یا پرتودرمانی چیست؟

رادیوتراپی یا پرتودرمانی یک درمان موضعی، غیرتهاجمی و بدون درد است که بیشتر به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و می‌تواند با استفاده از پرتو‌های پرانرژی به نام پرتو‌های یونیزان باعث نکروز یا مرگ سلول‌های تومور شود. تخمین زده می‌شود که حدود 60 درصد از بیماران سرطانی در طول درمان حداقل یک دوره رادیوتراپی را انجام می‌دهند. رادیوتراپی اغلب با درمان‌های دیگر، مانند جراحی یا شیمی درمانی همراه است.
به طور کلی، رادیوتراپی از اشعه ایکس استفاده می‌کند که برای مدت طولانی حدود یک قرن در پزشکی مورد استفاده قرار گرفته است و از آن زمان تاکنون هم برای اهداف تشخیصی مانند رادیوگرافی و هم برای درمان استفاده می‌شود. 
 

  • ارک تراپی با حجم تعدیل شده (VMAT)

پیشرفت های علمی و تکنولوژیک منجر به معرفی روش درمان ارک تراپی (Arc Therapy) با حجم تعدیل شده گردیده که کارامدترین و آخرین روش تکنولوژی درمان سرطان با استفاده از یک یا چندین کمان پرتوی تحت هدایت تصاویر آنلاین سی تی اسکن می باشد. این روش با عنوان IGRT شناخته می شود.
کمپانی الکتا مبتکر در ارائه راه حل های نوین انکولوژی و درمان سرطان با به کارگیری نسل هفتم فناوری دیجیتال در شتابدهنده های پزشکی ضمن معرفی یک سیستم درمان کامل برای بیماران سرطانی، تعریفی جدید از دقت، سرعت و کنترل درمان کرده که امکان تصویربرداری همزمان با درمان را فراهم می آورد.
با به کارگیری این سیستم بسیار پیشرفته که برای اولین بار در ایران در مرکز رادیوانکولوژی عرفان نیایش مورد بهره برداری قرار گرفته است، بیمار در وسیع ترین طیف از جهت گیری های پرتو در کوتاهترین زمان ممکن و بالاترین دقت درمان می شود.

 

  • رادیوتراپی تطبیقی سه بعدی (3DCRT)

رادیوتراپی تطبیقی سه بعدی بر خلاف درمان های سنتی دو بعدی، یک روش درمان سرطان است که در آن از کامپیوتر و نرم افزارهای پیشرفته برای هدف گیری دقیق تومور استفاده می شود. در واقع درمان 3DCRT، فرایند پیچیده ای است که با خلق مجموعه ای از داده های سه بعدی از تومور و بافت های سالم آغاز می شود. بعد از آن، از این مجموعه برای ایجاد تصاویر سه بعدی کامپیوتری و طراحی نقشه های پیچیده استفاده می شود تا بتوان پرتو را به صورت متمرکز به تومور تابانید و بافت های سالم اطراف آن را حفظ نمود.

 

  • رادیوتراپی با شدت تعدیل شده (IMRT)

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده (Intensity Modulated Radiation Therapy; IMRT) یکی از مهمترین موفقیت هایی است که در یک دهه اخیر در زمینه آنکولوژی ایجاد شده است. پیشرفت های به دست آمده در تکنولوژی کامپیوتر و همچنین تصویربرداری پزشکی تأثیر به سزایی در توسعه سریع تکنیک درمانی IMRT داشته است.

در اکثر تومورهای بدخیم رابطه مستقیمی بین میزان دز پرتوی تجویزی وکنترل بدخیمی وجود دارد؛ ولی بافت های سالم اطراف ناحیه تومور مانع رساندن دزهای بالای پرتوی درمانی هستند. در تکنیک IMRT در بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش، با ترسیم دقیق­ تر حجم تومور، صدمه به بافت های سالم اطراف کمتر شده و بنابراین با کاهش یافتن عوارض دیررس و همچنین افزایش دز تومور، امکان کنترل تومور و افزایش بقاء بیشتر می شود.

 

  • طراحی درمان سه بعدی (Three dimensional treatment planning)

اولین قدم در طراحی درمان رادیوتراپی تعریف دقیق حجم مورد درمان است. به طور مثال در درمان کانسر پروستات (که در آن به غدد لنفاوی لگن و غده پروستات پرتو داده می شود) در روش معمول رادیوتراپی (Conventional) با استفاده از مشخصات استخوان های لگن، محل درمان رادیوتراپی تعریف می شود. سپس یک فضای مکعب مستطیل شکل با استفاده از چندین دسته پرتو که عمدتاً با هم تداخل دارند، تشکیل می گردد. این تکنیک درمانی بسیار ساده و سریع است ولی حجم بسیار زیادی از روده های باریک، رکتوم و مثانه در معرض تابش پرتوها قرار می گیرند.

با ورود تصویربرداری سی تی اسکن درعرصه رادیوتراپی، تغییرات اساسی در تعیین حجم های درمانی، بافت تومور و ارگان های سالم در معرض خطر ایجادگردید. با استفاده از سی تی اسکن، حجم های درمانی مورد نظر در هریک از مقطع های سی تی اسکن به دقت ترسیم شده و در نهایت یک نمای سه بعدی ساخته می شود. سپس دسته های پرتوی درمانی با استفاده از کلیماتورهای چند لایه مولتی لیف (Multi leaf) به این حجم درمانی تابیده می شود و از بافت های سالم اطراف تا حد زیادی محافظت به عمل می آید.

باید توجه داشت که این محافظت از بافت های سالم در این تکنیک درمانی ایده آل نیست و در مواقعی که نیاز به استفاده از دزهای بالای پرتوی درمانی برای کنترل تومور است، محدودیت زیادی ایجاد می گردد.

این تکنیک درمانی که به آن درمان سه بعدی (Conformal) گفته می شود، در درمان اکثر تومورهای بدن مانند مغز، سر و گردن، ریه، پروستات، مثانه و غیره به کار می رود. کاهش عوارض با این تکنیک درمانی نسبت به روش معمول (Conventional) که پیشتر توضیح داده شد، در مطالعات مختلف اثبات شده است. به عنوان مثال در درمان کانسر پروستات عوارض دراز مدت رکتوم از 15% با درمان معمول (Conventional) به 5% با درمان سه بعدی (Conformal) رسیده است. باید توجه داشت که کنترل کانسر پروستات به دزهای بالا (حد.د 70-80 گری) نیاز دارد که با استفاده از روش درمان سه بعدی عوارض درمان غیر قابل قبول و ناممکن است. اما خوشبختانه تکنیک پیشرفته IMRT ارائه شده در بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش این امکان را فراهم آورده است.

 

  • تکنیک پیشرفته درمان IMRT

تکنیک پیشرفته درمانی IMRT در حقیقت نوع بسیار پیشرفته درمان سه بعدی است و به خصوص در مواردی که شکل ناحیه تومور بسیار پیچیده یا محدب بوده و با ارگان های حساسی مجاور باشد، ارزش درمانی دو چندان پیدا می کند.

تکنیک درمان IMRT دو تفاوت عمده با روش درمان سه بعدی دارد    تولید پرتوهای درمانی با شدت های مختلف
  

  • طراحی درمان به روش معکوس (Inverse Planning)

در تکنیک درمانیIMRT، هر دسته پرتوی درمانی به صدها باریکه پرتوی کوچکتر با شدت های مختلف تقسیم شده و در نتیجه توزیع بسیار پیچیده ای با شدت های مختلف در تمام حجم ناحیه درمان ایجاد می شود. بنابراین می توان در حجم درمانی مورد نظر، همزمان با کاهش دز پرتوها به بافت های سالم، به نواحی با بافت های تومورال دز پرتوی بسیار بالا تجویز نمود. برای مثل در مورد کانسر پروستات، به نواحی غدد لنفاوی دز بالایی می رسد ولی مثانه و روده ها به خوبی در برابر پرتو محافظت می شوند.

، حجمی از مثانه که دز بیشتر از 40 گری دریافت می کند، با استفاده از روش درمان سه بعدی 20% کمتر شده است ولی استفاده از تکنیک پیشرفته IMRT این کاهش حجم را به بیش از 45% رسانده است. این امر یک پیشرفت چشمگیر درمانی  است که با استفاده از تکنیک IMRT حاصل شده است.

 

  • مزایای تکنیک درمانی پیشرفته IMRT
    • انطباق پرتوی درمانی با حجم درمانی به خصوص در حجم های درمانی محدب افزایش می یابد.
    • با تکنیک درمانی IMRT می توان شدت و مقدار پرتوی تجویزی را درقسمت های مختلف حجم مورد تابش تغییر داد.
    • حفاظت بافت های سالم اطراف تومور افزایش می یابد.
    • با تکنیک درمانی IMRT می توان دزهای بالاتری به ناحیه درمان مورد نظر اعمال کرد که این امر باعث افزایش راندمان درمان خواهد شد.

 

  • ملزومات تکنیک درمانی پیشرفته IMRT
    • پزشک رادیوانکولوژیست زمان زیادی برای تعیین محل تومور، حجم های درمانی و ارگان های سالم اطراف صرف می نماید.
    • سیستم کنترل کیفیت درمان باید در حد بسیار بالایی باشد.
    • زمان طراحی درمان افزایش پیدا می کند.
    • زمان درمان افزایش پیدا می کند.

 

  • طراحی درمان تکنیک درمانی پیشرفته IMRT

یکی از مشخصات کلیدی که تکنیک IMRT را از سایر روش های درمان جدا می کند، به کارگیری طراحی درمان معکوس با استفاده از پیشرفته ترین سیستم های طراحی درمان است. در این روش ابتدا میزان دز تومور و حجم های درمانی و همچنین حداکثر دز قابل تحمل بافت های سالم به نرم افراز طراحی درمان داده می شود و این سیستم با تغییر شدت پرتو در ناحیه مورد درمان، طرح  درمان اولیه مورد نظر را ایجاد می کند. هر دسته پرتو در داخل بدن بیمار یک توزیع دز اولیه ایجاد می کند. با تغییرات کوچک در میزان شدت این پرتوها، توزیع دز تغییر می یابد. این تغییرات دز را باید آنقدر تکرار کرد تا توزیع دز قابل قبولی در کلیه بافت های سالم در مسیر پرتو و همچنین تومور ایجاد گردد. به همین دلیل طراحی درمان در تکنیک درمانی IMRT پروسه طولانی تری است و به سیستم ها و نرم افزارهای پیشرفته نیاز دارد. در بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش از نرم افزارهای طراحی درمان بسیار پیشرفته MONACO استفاده می شود.

 

  • دز تجویزی رادیوتراپی

پزشک متخصص رادیوانکولوژی میزان دزی را که باید به تومور داده شود، مشخص می کند  و همزمان حداکثر دزقابل تحمل  بافت های سالم اطراف ناحیه درمان را تعیین می نماید.

در روش درمان دو بعدی (Conventional)، به دلیل نزدیکی بافت های سالم و تومورال و برای جلوگیری از عوارض غیر قابل قبول اجباراً میزان دز تجویزی به تومور کاهش می یابد. همچنین غالباً لازم است درمان به مراحل مختلف تقسیم شده و برای هر مرحله از میدان های ترکیبی مختلف استفاده نمود. اما در تکنیک درمانی IMRT با تعیین دز ارگان های مختلفی در معرض پرتو قرار می گیرند، یک توزیع دز نا همگون درون حجم درمانی مورد نظر ایجاد می گردد که به آن نقاشی توزیع دز Dose painting)) گفته می شود. این تکنیک پیشرفته درمانی حتی این امکان  فراهم می کند که بتوان به طور همزمان به مناطق با خطر بالا، دز بیشتری را رساند و بیمار را به صورت یک مرحله ای درمان کرد. این تکنیک هوشمند برای طراحی و رساندن دزهای بالا به نواحی تومور و کاهش طول درمان بسیار موثر است و باعث افزایش راندمان درمان می شود.

تومور اولیه دز 66 گری دریافت می کند (رنگ قرمز). همزمان غدد لنفاوی که در معرض خطر درگیری میکروسکوپی هستند، دز پایین تر (یعنی50 گری) دریافت می کند. نخاع و ساقه مغز که مجاور تومور اولیه هستند، حداکثر تا 46 گری دریافت دز درمانی می کنند.

غدد بزاقی حساسیت بالایی نسبت به پرتو دارند و دزی در حدود 24 گری دریافت می کنند ( رنگ آبی)؛ زیرا دز های بالاتر از 25-30 گری خشکی دائمی دهان برای بیمار ایجاد می کند که بسیار ناراحت کننده است.

در تومورهای ناحیه اوروفارنژیال چنانچه درمان به روش درمان دو بعدی (Conventional) و یا روش درمان سه بعدی (Conformal) انجام شود، اجباراً هر دو غده پاروتید در ناحیه درمانی قرار گرفته و دز بالایی دریافت می کنند. ولی با به کارگیری تکنیک پیشرفته IMRT می توان دزهای لازم را در یک مرحله به بیمار رسانده و پاروتید سمت مقابل ناحیه درمانی را حفظ و از ایجاد خشکی دهان جلوگیری کرد. این امر باعث افزایش کیفیت زندگی بیماران بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش می شود.

 

  • چگونگی انجام تکنیک درمان IMRT

تکنیک درمانی پیشرفته IMRT به چندین روش انجام پذیر است. دو روش متداول تر و مهمتر که با استفاده از کلیماتورچند لایه یا مولتی لیف (MLC) صورت می پذیرند، عبارتند از: Segmental IMRT و Dynamic IMRT.

اولین مولتی لیف در سال 1948 برای درمان به روش سه بعدی با دستگاه شتابدهنده ساخته شد. این مولتی لیف از لیف های متحرک با جنس تنگستن ساخته شده بود و می توانست قسمت هایی از ناحیه درمان را محافظت نماید. لیف ها معمولاٌ به پهنای10-5 میلی متر به صورت جفت های روبروی هم قرار دارند که به وسیله کامپیوتر کنترل شده و با تطابق با شکل نا منظم تومور، بافت های نرمال را محافظت می نمایند

مولتی لیف یک ابزار ضروری برای انجام تکنیک درمانی IMRT است.

 

  • SEGMENT MLC

این روش درمان مستقیماً از روش رادیوتراپی سه بعدی منتج شده است. بدین ترتیب که پرتو در میدان درمانی به چند شکل مختلف توسط MLC (سگمان) ساخته می شود و شدت پرتو در هر میدان درمانی با مجموع این سگمان ها تعیین می شود. هنگامی که یک سگمان در موقعیت خود قرار گرفت، پرتوی درمانی تجویز شده و پس از اتمام پرتودهی تا تشکیل سگمان بعدی، پرتودهی متوقف می شود. به این روش درمان STEP AND SHOOT   می گویند.

 

  • DYNAMIC MLC

در این روش برعکس روش قبل، لیف ها (MLC) در طول درمان یک میدان، به صورت پیوسته با کنترل کامپیوتر در حال حرکت بوده و شدت پرتوی مورد نظر درهر نقطه با سرعت حرکت و فاصله ی لیف ها ایجاد می گردد. روش درمان دینامیک از نظر توزیع دز و تطابق با شکل تومور نسبت به روش SEGMENT بهتر است.

 

  • نقش تصویربرداری درتکنیک درمان پیشرفته IMRT

تعیین دقیق محل تومور برای انجام هر نوع رادیوتراپی مهم است ولی از آنجائیکه در تکنیک درمانی پیشرفته IMRT حاشیه اطراف ناحیه تومور برای کاهش عوارض، بسیار نزدیک به تومور در نظر گرفته می شود، حجم درمان از اهمیت بالاتری برخوردار است. تصویربرداریسی تی اسکن روش استاندارد برای تعیین محل تومور است ولی محدودیت اصلی آن این است که همیشه نمی تواند با دقت بالا حدود تومور را مشخص نماید. بدین منظور روش های تشخیصی دیگری نیز لازم است. به طور مثال از روش تصویربرداری MRI برای نواحی لگن، سر و گردن و مغز استفاده می گردد. همچنین استفاده از روش تصویر برداری Functional مانند PET و MRS اطلاعات با ارزش دیگری جهت تعیین دقیق تومور می دهدکه برای تکنیک IMRT مورد استفاده قرار می گیرد ولی به دلیل محدودیت فضایی این روش ها معمولاً در انطباق با سی تی اسکن در طراحی درمان مورد استفاده قرار می گیرند.

با استفاده از تکنیک تطابیق تصاویر(Image fusion)، تصاویر ام آر آی ،سی تی اسکن و پت اسکن بیمار روی هم منطبق شده که این امر به تعیین دقیق تر محل تومور کمک می کند. از این روش به خصوص در درمان تومورهای سر وگردن و مغز استفاده می شود. به طور مثال تومورهای مغز به وضوح با تصویربرداری MRI دیده می شوند ولی سی تی اسکن قادر به تعیین حدود دقیق تومور نیست. بدین منظور حدود تومور در MRI مشخص و ترسیم شده و به طور اتوماتیک روی تصویر های سی تی اسکن منتقل نی شود و پس از آن طراحی درمان انجام می گیرد.

 

  • تومور و حرکت بیمار

در طول دوره درمان رادیوتراپی اطمینان از پوشش کامل تومور اهمیت به سزایی دارد. حرکت های تومور در داخل بدن و حرکت خود بیمار باید در طراحی درمان مورد نظر قرار بگیرند. بدین منظور حاشیه های امن  در اطراف تومور در نظر گرفته می شود. چنانچه این حاشیه نا مناسب باشد ممکن است به تومور میزان پرتوی کافی نرسد و یا از طرف دیگر بافت های سالم اطراف صدمه بیشتری ببیند.

از آنجائیکه در تکنیک درمانی پیشرفته IMRT، دز تجویزی با ابعاد حجم درمانی منطبق شده و پرتودهی ارگان های سالم اطراف را به حداقل می رساند، کاهش دز در خارج از حجم درمانی بسیار سریع اتفاق می افتد. بنابراین حرکت های تومور و بیمار در تکنیک درمانی IMRT بسیار حائز اهمیت است. بدین منظور در بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش به محدودسازی حرکات و همچنین ثابت سازی تکرارپذیر بیمار بسیار توجه می شود.

 

  • رادیوتراپی تحت هدایت تصویربرداری

حرکت تومور در بین جلسات و روزهای درمان رادیوتراپی برای بسیاری از تومورها حائز اهمیت است زیرا می تواند باعث بروز خطاهایی در هندسه درمان شود. مطالعات بسیاری یر روی درمان کانسر پروستات نشان داده اند که این ارگان می تواند متر بین جلسات درمان رادیوتراپی تا حدود 2 سانتی حرکت داشته باشد. میزان حرکت نیز به میزان پر و خالی بودن رکتوم وابسته است.

انجام رادیوتراپی با هدایت تصویربرداری می تواند دقت هندسی درمان بیماران را با تنظیم میدان های درمانی نسبت به موقعیت روزانه حجم درمانی بهبود بخشد. امروزه از دستگاه های تصویربرداری پورتال الکترونیک (EPID) برای تصویربرداری دوبعدی در رادیوتراپی استفاده می شود.

توسعه دستگاه های شتابدهنده خطی مجهز به سی تی اسکن (CBCT) یک رویکرد بسیار امیدبخش در رادیوتراپی با هدایت تصویربرداری است. شتابدهنده خطی Infinity بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش تنها شتابدهنده خطی با قابلیت منحصر به فرد تصویربرداری سی تی اسکن (CBCT) در کشور است. با استفاده از سیستم CBCT می توان پیش از انجام هر جلسه رادیوتراپی، از وضعیت بیمار تصاویر سه بعدی تهیه و موقعیت حجم درمانی و ارگان های سالم اطراف را اصلاح نمود. این سیستم بسیار پیشرفته امکان درمان بسیار دقیق IMRT را در بخش رادیوانکولوژی بیمارستان عرفان نیایش فراهم آورده است.

عملکرد و مکانیسم پرتودرمانی


پرتودرمانی از تابش پر انرژی تولید شده توسط تجهیزات خاصی به نام شتاب‌دهنده‌های خطی (linacs) استفاده می‌کند. تابش‌ها به سمت توده تومور هدایت می‌شوند و به توانایی سلول‌های سرطانی برای تکثیر آسیب می‌رسانند. تومور تحت درمان دیگر قادر به رشد نیست و به‌تدریج کوچک می‌شود. وقتی سلول‌های سرطانی می‌میرند، بدن آن‌ها را از بین می‌برد.
اگرچه دقت پرتودرمانی در طول سال‌ها افزایش‌یافته است، اما ممکن است برخی از سلول‌های سالم نزدیک به ناحیه بیمار تحت‌تأثیر پرتو قرار گیرند. بااین‌حال، در مقایسه با سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم بهتر می‌توانند آسیب‌های ناشی از پرتو را ترمیم کنند، به همین دلیل است که می‌توان درمان‌های رادیوتراپی مؤثر با عوارض جانبی عموماً محدود را انجام داد. اما برای ارزیابی پاسخ به درمان، باید 6-8 هفته پس از پایان درمان‌ها صبر کرد.


کاربرد‌های مختلف رادیوتراپی


بسته به نوع تومور و شرایط بالینی بیمار، رادیوتراپی را می‌توان با اهداف مختلفی استفاده کرد:
رادیوتراپی درمانی یا رادیکال: هدف آن از بین بردن کامل تومور است.
رادیوتراپی قبل از عمل یا نئوادجوانت: قبل از جراحی برای برداشتن تومور انجام می‌شود تا اندازه آن کاهش یابد و در نتیجه عمل آسان‌تر شود. همچنین باعث کاهش خطر گسترش تعداد کمی از سلول‌های بیمار در طول جراحی می‌شود.
رادیوتراپی پس از عمل یا کمکی: پس از جراحی برای برداشتن تومور تجویز می‌شود تا شانس از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده و جلوگیری از بازگشت بیماری را افزایش دهد.
رادیوتراپی حین عمل، که با نام IORT (رادیوتراپی حین عمل ) نیز شناخته می‌شود: شامل تجویز دوز پرتو در حین جراحی برای برداشتن تومور است. نیاز به تجهیزات ویژه و سیستم‌های حفاظتی در اتاق عمل دارد، بنابراین فقط در برخی از مراکز تخصصی انجام می‌شود.
رادیوتراپی تسکین‌دهنده: هدف متوقف کردن رشد تومور و تسکین علائم آن از جمله درد در اشکال پیشرفته و متاستاتیک و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی بیماران است.
رادیوتراپی کل بدن: با این روش کل بدن بیمار تحت تابش قرار می‌گیرد تا سلول‌های بیمار در برخی از تومور‌های خاص که سلول‌های خون و سیستم لنفاوی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، مانند برخی از انواع لوسمی یا لنفوم، از بین ببرند. سلول‌های آسیب‌دیده به لطف پیوند مغز استخوان یا سلول‌های پیش ساز خاص، به نام سلول‌های بنیادی، با خون یا سلول‌های لنفاوی سالم جدید جایگزین می‌شوند.
رادیوتراپی فرسایشی: در این مورد دوز‌های بالایی از پرتودرمانی برای تومور‌های کوچک تجویز می‌شود. معمولاً جلسات درمانی کمی وجود دارد (1 تا 5) و از تکنیک‌های استریوتاکسیک استفاده می‌شود.


انواع پرتودرمانی


رادیوتراپی به دو صورت داخلی و خارجی انجام می‌شود که در ادامه جزئیات هر یک را بیان می‌کنیم.


پرتودرمانی خارجی


در پرتودرمانی خارجی، پرتو‌های یونیزان پرانرژی (اشعه ایکس، تابش کبالت گاما، یا پرتو‌های ذرات مانند پروتون و الکترون) از دستگاهی که خارج از بدن بیمار قرار دارد، ساطع می‌شود. این دستگاه که مستقیماً با بدن تماس پیدا نمی‌کند و هیچ دردی ایجاد نمی‌کند، باعث می‌شود تشعشعات در نقطه‌ای که بافت تومور در حال تخریب قرار دارد، همگرا شوند.
تکامل تکنولوژی، توسعه انواع دستگاه‌ها و تکنیک‌ها را با ویژگی‌های مختلف ممکن کرده است و متخصص رادیوتراپیست انکولوژیست با توجه به نوع تومور و محل آن مناسب‌ترین را برای هر بیمار انتخاب می‌کند. امروزه عملاً تمام رادیوتراپی با تصویربرداری هدایت می‌شود. به این معنا که قبل از جلسه (گاهی در حین جلسه) یک معاینه رادیولوژیک برای تأیید نقطه دقیقی که دوز پرتو در آن تجویز می‌شود انجام می‌شود.
اگرچه تفاوت‌هایی بین یک تکنیک و تکنیک دیگر وجود دارد اما به طور خلاصه روش به این صورت است:
 اول‌ازهمه، هدف یعنی موقعیت تومور، با بررسی‌های تشخیصی مناسب و بازسازی‌های سه‌بعدی مشخص می‌شود. پس از آن، برای محافظت از قسمت‌های سالم، سپر‌های شخصی ویژه با استفاده از صفحات (رادیوتراپی منطبق با سه‌بعدی) یا مدولاسیون دوز (پرتودرمانی با شدت تعدیل شده) که در داخل دستگاه قرار دارند استفاده می‌شود که اجازه می‌دهند تا پرتو تابش را به روش موردنظر هدایت کنند.


پرتو‌های خارجی چقدر طول می‌کشد؟


درمان فقط چند دقیقه طول می‌کشد اما برای مرحله آماده‌سازی و قراردادن بیمار در یک موقعیت دقیق (تأیید شده توسط سیستم‌های هدایت تصویر) به زمان نیاز است. در مجموع، بنابراین، 15-20 دقیقه موردنیاز است. دوره کلی درمان به طور متوسط چند هفته (حدود 20-25 جلسه) طول می‌کشد. در موارد خاص، طرح رادیوتراپی شامل یک جلسه است و در این مورد درمان رادیوسرجری تعریف می‌شود.
زمانی که باید تحت رادیوتراپی قرار بگیرید، احساس آشفتگی یا نگرانی طبیعی است. درخواست از پرسنل برای توضیح در مورد روش و خود درمان به رفع تردید‌ها و ترس‌ها کمک می‌کند.


بعد از پرتودرمانی خارجی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟


رادیوتراپی خارجی دردناک نیست و پس از درمان می‌توانید به فعالیت خود بازگردید. اگرچه تشعشع دریافت شده است، اما هیچ اثری از رادیواکتیویته در بدن بیمار باقی نمی‌ماند، بنابراین می‌توان بدون ترس از ایجاد آسیب به هرکسی، از جمله زنان باردار و کودکان، نزدیک شد. به کمک تکامل تکنولوژی، بسیاری از بیماران تحت رادیوتراپی عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند و بسیاری از آن‌ها به انجام فعالیت‌های معمول خود از جمله کار ادامه می‌دهند.
بااین‌حال، واکنش مردم به درمان متفاوت است. برخی به استراحت بیشتری نیاز دارند. عوارض جانبی ممکن است در برخی از بیماران رخ دهد (در ادامه به بررسی عوارض جانبی خواهیم پرداخت)، اما با اقدامات یا درمان‌های مناسب می‌توان آن‌ها را کاهش داد و تا حدی از آن پیشگیری کرد.

پرتو درمانی داخلی یا براکی‌ تراپی


برای برخی از بیمارانی که قرار است تحت پرتودرمانی قرار گیرند، روش پرتودرمانی داخلی انتخاب می‌شود. در این حالت، فلزات رادیواکتیو (بیشتر ایریدیوم، سزیم و پالادیوم) در داخل تومور یا بسیار نزدیک به آن قرار می‌گیرند و تشعشعات را مستقیماً روی توده تومور آزاد می‌کنند. درمان به‌عنوان براکی‌تراپی یا حتی رادیو تراپی تماسی تعریف می‌شود: در این حالت، در واقع، منبع پرتو مستقیماً در تماس با هدفی قرار می‌گیرد که باید به آن ضربه بزند. براکی‌تراپی را می‌توان به چهار شکل تقسیم کرد:
براکی‌تراپی بینابینی: منابع کوچک رادیواکتیو با یک جراحی کم تهاجمی در تومور کاشته می‌شوند.
براکی‌تراپی داخل حفره‌ای: مواد رادیواکتیو با استفاده از پروب‌های مخصوص وارد حفره‌های طبیعی بدن (به‌عنوان‌مثال، حفره دهان، رحم، مری، برونش) می‌شود، به‌طوری‌که در نزدیکی تومور قرار می‌گیرد.
براکی‌تراپی تماسی: اپلیکاتور‌هایی با منابع رادیواکتیو روی پوست قرار می‌گیرند. در نئوپلاسم‌های پوستی استفاده می‌شود.
براکی‌تراپی episcleral : از صفحات حاوی منبع رادیواکتیو، به شکل‌ها و قطر‌های مختلف استفاده می‌کند. در درمان ملانوم چشم (uveal) استفاده می‌شود.
در طرح درمان پرتو درمانی ، انتخاب یک یا چند نوع درمان بر اساس ویژگی‌ها و اندازه تومور، موقعیت آن در بدن و وضعیت بیمار به‌دقت ارزیابی می‌شود. رادیوتراپیست انکولوژیست تعیین می‌کند که مؤثرترین و مناسب‌ترین درمان برای هر مورد کدام است و در چه باز‌ه‌هایی انجام می‌شود.


نحوه انجام براکی‌تراپی


در براکی‌تراپی بینابینی، یک جراحی کوچک برای قراردادن پروب‌های کوچک فلز رادیواکتیو (مانند سوزن‌ها یا میله‌های کوچک) در تومور انجام می‌شود. در براکی‌تراپی داخل حفره‌ای، مواد رادیواکتیو را می‌توان از طریق دستگاهی به شکل یک لوله پلاستیکی نازک به نام کاتتر یا اپلیکاتور وارد کرد که در یک حفره طبیعی قرار می‌گیرد. برای درمان ملانوم یووئال، پلاک رادیواکتیو مطابق با تومور با روش جراحی وارد می‌شود و برای مدت‌زمان لازم برای انتشار دوز تشعشع تعیین شده در محل باقی می‌ماند.
طول مدت بستری با توجه به درمان متفاوت است. بسته به نوع منبع رادیواکتیو و محل درمان ممکن است بی‌حسی موضعی سبک یا حتی بیهوشی عمومی انجام شود. منبع برای مدت معینی در داخل بدن باقی می‌ماند. در برخی درمان‌ها فقط برای چند دقیقه، در برخی دیگر برای چند روز (بستگی به فعالیت منبع و دوز مورد نیاز برای تومور خاص دارد). 


پرتو درمانی استریوتاکتیک چیست؟


پرتو درمانی استریوتاکتیک (SBRT) یا پرتو درمانی استریوتاکتیک ابلیتیو (SABR) یک تکنیک پرتو درمانی پیشرفته است که اجازه می‌دهد تا دوز‌های بسیار بالایی از اشعه با دقت فوق‌العاده به اهداف تومور کوچک تابنده شود و از طریق نکروز تومور تخریب شود. این تکنیک به دلیل ویژگی‌های بسیار مؤثر و غیرتهاجمی خود، امروزه کاربرد‌های بالینی متعددی از جمله درمان متاستاز‌ها (مغز، ریه، کبد)، تومور‌های اولیه ریه در مرحله اولیه و کبد در بیمارانی که این بیماری را ندارند، پیدا می‌کند. بهتر است برای انجام این کار بهترین بیمارستان برای رادیو تراپی را پیدا کنید.


SBRT چگونه انجام می‌شود؟


پرتو درمانی استریوتاکتیک درمانی است که در آن دوز تجویز شده پرتو درمانی در تعداد جلسات محدودی ارائه می‌شود. درمان نیاز به مرحله راه‌اندازی دارد که شامل مرکز CT و شبیه‌سازی درمانی است. پس از مرحله تنظیم، درمان واقعی شروع می‌شود که می‌تواند مدت‌زمان متغیری داشته باشد، درهرصورت از 8-10  جلسه بیشتر نمی‌شود که هر جلسه کمتر از 60 دقیقه در روز‌های متوالی طول می‌کشد؛ بنابراین، کل فرایند درمانی مدت‌زمان کوتاهی دارد که ناراحتی را محدود می‌کند و دسترسی به این نوع درمان را برای بیماران مسن یا افرادی که مجبورند برای مدت محدودی از خانه خود نقل‌مکان کنند، تسهیل می‌کند.


آماده‌ سازی بیمار برای پرتو درمانی


درمان از طریق یک دستگاه باز انجام می‌شود (که در نتیجه باعث ایجاد مشکلات کلاستروفوبیک نمی‌شود) و در طول جلسه، بیمار در وضعیت دراز می‌کشد. مراحل تنظیم و درمان دردناک نیستند. در پایان چرخه درمان، تیم پزشکی یک ارزیابی مجدد بالینی - ابزاری از راه دور را برای ارزیابی اثربخشی درمان و هرگونه اختلال مرتبط برنامه‌ریزی می‌کنند. بدیهی است با توافق با پزشک معالج، مراحل بعدی تشخیصی – درمانی بیمار تصمیم‌گیری خواهد شد.


عوارض جانبی پرتو درمانی استریوتاکتیک


پرتو درمانی استریوتاکتیک (SBRT) یک درمان سرپایی است و بنابراین نیازی به بستری‌شدن در بهترین بیمارستان خصوصی رادیو تراپی ندارد. بیمار می‌تواند بعد از هر جلسه به خانه برود. عوارض جانبی پرتو درمانی استریوتاکتیک بسته به محل درمان متفاوت است و با توجه به گسترش محدود ناحیه مورد نظر، تغییرات عملکردی به‌ندرت با این تکنیک رخ می‌دهد. بهتر است برای انجام این کار بهترین بیمارستان برای رادیو تراپی را پیدا کنید.


بهترین بیمارستان خصوصی پرتو درمانی


با توجه به حساسیت‌های درمان بیماری‌ها، طبیعی است که به دنبال بهترین بیمارستان برای پرتو درمانی باشید. بخش پرتو درمانی در بیمارستان عرفان نیایش بهترین بیمارستان خصوصی رادیو تراپی طیف کاملی از درمان‌ها را برای بیمارانی که با سرطان مبارزه می‌کنند، ارائه می‌دهد. ما مفتخریم که تیمی از مجرب‌ترین پزشکان را ارائه دهیم که در تمام جنبه‌های این تخصص را دارند و از تکنیک‌های پیشرفته برای انجام درمان بر روی افراد در هر سنی استفاده می‌کنند.
پزشکان، پرستاران و تکنسین‌های ما در زمینه تکنیک‌های خاص آموزش‌دیده‌اند و از ابزار و تجهیزات پیشرفته برای درمان بیماران استفاده می‌کنند. هدف ما ارائه بهترین خدمات و آسایش به بیماران و کمک به بهبودی و حمایت از آن‌ها در طول سفر پزشکی است. ما نه‌تنها بیماران را با استفاده از روش‌های کم تهاجمی تشخیص می‌دهیم، بلکه آن‌ها را نیز درمان می‌کنیم. هدف از پرتودرمانی در بیمارستان عرفان نیایش بهترین بیمارستان خصوصی رادیو تراپی این است که  گسترش بیماری را به حداقل می‌رساند و به آن‌ها کمک می‌کند تا زودتر بهبود یابند و زندگی سالمی داشته باشند. برخی از روش‌های رادیولوژی عبارت‌اند از:
رادیو تراپی با تصویربرداری
براکی‌تراپی با دوز بالا
پرتودرمانی خارجی
رادیوسرجری استریوتاکتیک
پرتودرمانی در انواع نواحی بدن
درمان پرتو درمانی برای هر بیمار با توجه به نوع تومور، اندازه آن، محل در بدن و وضعیت بیمار شخصی‌سازی می‌شود؛ بنابراین مطلقاً هیچ پرتو درمانی بهتر یا مؤثرتر از دیگری وجود ندارد. به‌عنوان‌مثال، هنگامی که توده تومور بزرگ است، مانند برخی از سرطان‌های ریه یا پستان، از پرتودرمانی تعدیل شده با شدت استفاده می‌شود. در عوض برای حجم‌های کوچک، همان‌طور که در مورد تومور مغزی یا تومور کوچک ریه یا متاستاز کوچک رخ می‌دهد، پرتو درمانی استریوتاکسیک ترجیح داده می‌شود. هدف استفاده از بهترین تکنیک موجود برای هر مورد است.
علاوه بر مناسب‌ترین نوع پرتو درمانی و روش تجویز، دوز کلی پرتو لازم برای از بین بردن تومور تعیین می‌شود که در چند فراکسیون و با چه فرکانس باید تجویز شود، در مدت‌زمان درمان تیمی از متخصصان، برنامه درمانی را برای بیماری که باید تحت پرتو درمانی قرار دهد، طراحی و اجرا می‌کنند.


تیم درمانی بهترین بیمارستان برای رادیو تراپی


گروهی که مسئولیت انجام پرتودرمانی در بهترین بیمارستان خصوصی رادیو تراپی را بر عهده دارند، معمولاً از موارد زیر تشکیل شده است:
رادیوتراپیست انکولوژیست که مهارت‌های خاصی در استفاده از پرتو‌های یونیزان دارد. مناسب‌ترین درمان را برای هر بیمار و تکنیک‌های مورد استفاده انتخاب کنید.
مهندسان پزشکی، رشته‌هایی چون مهندسی پزشکی و فیزیک پزشکی که علاوه بر همکاری در تدوین طرح درمان و محاسبه توزیع دوز، مسئولیت عملکرد و بررسی ایمنی تجهیزات را نیز بر عهده دارد.
تکنسین پرتو درمانی ، فارغ‌التحصیل در رادیولوژی، پرتو درمانی و تکنیک‌های پزشکی هسته‌ای که تجهیزات پرتو درمانی را مطابق با جزئیات تعریف شده در برنامه درمانی تهیه شده توسط پزشک متخصص و فیزیک‌دان پزشکی تنظیم و مدیریت می‌کند. تکنسین نزدیک‌ترین تماس را با بیمار دارد، در ابتدای جلسه قرارگرفتن در موقعیت صحیح را به اون آموزش می‌دهد و در طول درمان بر او نظارت می‌کند.
پرستار حرفه‌ای که آموزش‌های خاصی دارد و با پزشک و تکنسین پرتو درمانی در پیگیری بیماران در طول ویزیت و جلسات درمانی همکاری می‌کند.
بهتر است برای انجام این کار بهترین بیمارستان برای رادیو تراپی را پیدا کنید.

 

دی ان ان